Cortado không mới với các bạn uống cà phê kiểu Ý lâu năm ở nước ngoài, nhưng với những bạn ở Việt Nam, và cụ thể là Hà Nội thì sẽ là lần đầu tiên (lại là đầu tiên) khi bạn trải nghiệm ở Starbucks Reserve Hà Nội. Rất khi, mà đúng hơn là chưa bao giờ tôi review 1 đồ uống riêng biệt của Starbucks, nhưng vì cortado khá đặc biệt và nó rất “đáng” để bạn thử nên tôi nghĩ mình cần viết về nó.

“A cortado comes from Spain,” Panzarella began. “It means ‘cut’ in Spanish. The milk isn’t texturized—the Spanish don’t texturize their milk like the Italians do.” – houstoniamag.com

Nằm khiêm tối gần như dưới cùng trong menu của Starbucks Reserve (số 6 phố Nhà Thờ), Hà Nội, cortado là một đồ uống “mới tinh” trong menu của Starbucks năm nay, và như bạn thấy, nó chỉ có 1 size duy nhất. Có lẽ người tiêu dùng còn chưa nhớ hết nổi những “từ khoá” như espresso, latte, flat white, espresso macchiato, cappuccino, v.v… và rồi bây giờ lại thêm “cortado” này nữa thì việc ít người gọi đồ uống này là hoàn toàn có thể xảy ra. Tôi cũng chưa có điều kiện hỏi thăm các bạn barista ở đây xem tỷ lệ người gọi đồ uống này là bao nhiêu % bởi chính tôi cũng không để ý tới nó. Cho tới 1 ngày Kenda giới thiệu món này và gợi ý tôi dùng thử.

A cortado is a beverage that consists of espresso coffee mixed with a roughly equal amount of warm milk to reduce the acidity. – wiki

Vậy cortado là gì?

Theo các nguồn tài liệu cho biết, cortado là từ lấy từ tiếng Tây Ban Nha, có nghĩa là “cắt” theo nghĩa động từ nguyên gốc cortar. Thế sao lại phải cắt? Đơn giản là với đồ uống cortado, hàm lượng espresso chiết suất được cắt sao cho cùng với tỷ lệ sữa cho vào (lý thuyết là 1:1) bằng với tỷ lệ sữa nóng (hoặc có thể nhiều hơn 1 chút không đáng kể). Xuất xứ từ Tây Ban Nha, nên người Tây Ban Nha cũng không làm sữa nóng lên để tạo bọt (còn gọi là texturize milk hoặc frothing milk) như người Ý khi pha chế latte. Sữa chỉ được làm nóng nhẹ nhàng đủ để giảm độ chua của ly espresso, mịn vừa phải nhưng không sánh mịn và bọt bông lên như latte hoặc cappuccino. Nôm na là với tỷ lệ 1:1, bạn vẫn có cà phê espresso và sữa được làm nóng.

Cortado khác với các đồ uống khác ở chính cách kết hợp espresso (thậm chí là ristretto) với sữa nóng ở chỗ:

• Với macchiato, là espresso + bọt sữa.
• Với cappuccino, là espresso + sữa nóng x2 + bọt mịn x2
• Với latte, là espresso + sữa nóng x2 (hoặc x3) + bọn mịn (rất ít)
• cortado, là espresso x1 + sữa nóng x1 (theo style của Starbucks nhé).

Nhiều nơi họ pha chế cortado theo những kiểu khác nhau khiến cho bản thân khách hàng đôi lúc cũng “loạn” hết cả lên. Một sự nhầm lẫn phổ biến nhất là cortado với macchiato hoặc cortado với flatwhite (có lượng sữa nóng gấp đôi theo tỷ lệ 1:2 so với 1:1 của cortado). Việc này sẽ dễ hiểu hơn nếu bạn đã có kinh nghiệm với espresso field hoặc đã từng học qua barista.

Trước khi uống thử, bạn nên lưu ý rằng, cortado chỉ được phục vụ với cà phê reserve, nghĩa là cà phê chất lượng cao (specialty coffee) của Starbucks nhằm đảm bảo hương vị được thơm ngon nhất. OK, bây giờ là nhận định của chúng tôi.

Trải nghiệm cortado với Starbucks Reserve Hà Nội

Như một thói quen, tôi luôn “thử” một đồ uống mới ít nhất 3 lần trước khi đưa ra nhận xét. Với cortado của Starbucks Reserve Hà Nội, tôi thử với 2 loại cà phê khác nhau:

• Lần 1: Nicaragua (Kenda pha chế lần này và nếu tôi nhớ không lầm là chiết suất double ristretto).
• Lần 2+3: Rwanda (loại này mới về đầu tháng 06/2017 nhé)

Cả ba lần trải nghiệm với cortado đều cho một cảm giác rất “sảng khoái”. Cà phê đậm đà nhưng không nhiều shot espresso như ristretto bianco. Sữa không làm tới mức tạo bọt mịn như cappuccino nên bạn có thể uống ngay “hỗn hợp” espresso và sữa nóng. Một dạng cà phê sữa, nhưng không phải cà phê sữa đặc. Nói chung là rất hay ho và hài lòng ;).

Bạn nên chọn cortado khi nào?

Cortado hay ho như vậy nhưng không phải ai cũng biết đến và chưa chắc đây sẽ là đồ uồng phù hợp cho tất cả mọi người. Nhất là vào mùa hè, khi mà ai cũng muốn một thức uống mát lạnh, nhiều đá, thơm ngậy, giải nhiệt nhanh. Tuy nhiên, khi chia sẻ đồ uống này với một số đồng nghiệp, tôi thấy họ khá hài lòng và hy vọng rằng có thể bạn cũng nên thử. Đây là quan điểm cá nhân vì khó có thể nói cortado đặc biệt phù hợp với ai và khi nào trong ngày, nhưng cá nhân tôi có một số “recommend” như sau:

• Khi bạn cảm thấy cần một đồ uống mới, bạn nên thử cortado.
• Nếu như dolce misto không thực sự thay thế được cà phê sữa đá của Việt Nam thì cortado là một ứng cử viên tương đối hoàn hảo. Cà phê có vị đậm (strong body) của espresso nhưng lại không bị chua gắt do sữa (steam milk) đã làm giảm độ chua. Cà phê cũng không bị loãng do tỷ lệ 1:1 khá hoàn hảo giữa sữa và cà phê khiến cho thức uống này sánh và ngậy.
• Chỉ cần 1 shot cortado (và thường là Starbucks hay các shop cà phê khác) cũng chỉ bán 1 size duy nhất là giúp bạn đủ tỉnh táo trong khoảng thời gian dài từ 6-8 tiếng. Với tôi nó thật kỳ lạ bởi nó giúp tôi tỉnh táo mà không hề say cà phê so với việc uống quá nhiều dopio espresso.
• Với cortado, bạn vẫn có một hỗn hợp espresso + sữa nóng mà không bị mất đi mùi vị cà phê (do quá nhiều sữa tươi) như khi uống cà phê với sữa đặc (condense milk). Rất nhiều người thấy cà phê sữa đặc “ngon” bởi vì trong tiềm thức, họ bị vị siêu ngọt đánh lừa vị giác và “cho rằng” đó là vị của cà phê. Sự thực thì không phải như vậy.
• Nếu ai đó thường xuyên uống flat-white vì không thích cái sự “nhạt” của latte thì cortado sẽ là lựa chọn hoàn hảo hơn, vì sữa làm nóng vừa phải (đủ để bạn có thể uống trong một chiếc ly thuỷ tinh không có tay cầm) và tỷ lệ 1:1 thay vì 1:2 hoặc 1:3 như flat-white.
• …và còn nhiều nữa, bạn có thể tự trải nghiệm rồi kể cho tôi 😉

Đối với cá nhân tôi, một thời gian dài chọn uống Ristretto Bianco (RB), bởi tôi vừa muốn có đồ uống đậm chất espresso (ristretto bianco là đồ uống được chiết suất bằng shot ristretto nên vị đậm hơn và extraction nhiều hơn là cappuccino với espresso shot thuần tuý) vừa muốn có vị sữa ngậy, nhưng nhược điểm là 1 ly RB thường quá “nhiều” cho buổi sáng và thường khá nóng. Bạn sẽ cần nhiều thời gian hơn để vừa uống hết vừa chờ cho nguội đi. Với cortado, lượng cà phê vừa phải, sữa làm nóng vừa phải, và hương vị đầy đủ bằng sự hoà quện của espresso và sữa sẽ là lựa chọn phù hợp cho một ngày mới.

Hà Nội tháng 6/2017

Ghi chú:

• Bài: tdbinh
• Ảnh: frank.dinh, justiamo

Tham khảo:

• Phân biệt flatwhite và cortado
• Wiki về cortado (không rõ ràng lắm nhưng có thể xem qua)
• So sánh Latte và cortado
• What is cortado coffee